Kalvane samla. Pauline er svart, Knut (nede til venstre),
Hans (nede til høgre), Vikinghjarte (i midten til høgre) og Lilja (oppe til høgre).
Dei kosar seg og slappar godt av i kalvehytta.
På vinteren er varmelampane på.
Dei siste dagane har me fått fleire nye kalvar.
Jan Magne har hatt seg nokre nattlege turar i fjøset i det siste for å passe på kviger og kyr som skal kalve. Han var oppe fleire gongar både natt til søndag og natt til måndag. Søndagsmorgon hadde 718, ei kvige, kalva. Ho fekk ein flott, liten oksekalv som har fått namnet 783 Vikinghjarte. Namnet er eit ønskje frå vår eldste nevø, Bjarte. Eit flott namn til ein flott kalv.
Dei fire nyaste slappar av etter fôring med råmjølk.
Natt til måndag, var Jan Magne oppom i fjøsen både kl 02 og kl 04 for å sjekke, men då han kom i fjøsen kl 0630 hadde både 465 og 273 kalva. 273 er den eldste kua i fjøsen og dette var hennar sjuande kalv. Ein stor og flott oksekalv som har fått namnet 784 Knut. 273 hadde ein del jurbetennelsar på forrige laktasjonen. Ho er ei gammal ku og me kjem ikkje til å inseminere ho igjen. Juret hennar er svært no etter denne kalvinga og det ser ikkje så veldig behageleg ut for hennar del. Det blir ikkje lett å melde ho inn til slakt, for ho er ei god ku som er utruleg snill, god og kjælen, og har fått mange flotte avkom. 465 fekk sin andre kalv natt til måndag. Ein flott, liten svart kvigekalv som har fått namnet 785 Pauline. Dette er 465 sin andre kalv.
Både 718 og 490 (mor til Hans) har vore eksemplariske som førstegongs kalvande. Begge kom lett inn i stallen første gongen og har sidan det vore blandt dei første inn ved kvar mjølking. I tillegg har dei stått ganske så i ro ved mjølking, dog med mykje kos og prat.
For nokre år sidan kjøpte Torunn overvåkingskamera til Jan Magne til jul til bruk i fjøsen, men i den tida var det gamlefjøsen me brukte, og der var betongveggane for tjukke så signala frå kamera gjekk ikkje gjennom veggen og dermed kunne me ikkje ta det i bruk. Foreløpig har me ikkje fått det installert i nyefjøsen pga enkelte tekniske problem, men planen er å få installert det i løpet av veka. Det medfører at me kan sitte inne og følge med på den/dei som skal kalve utan å forstyrre dei. Heldigvis har me sjeldan kalvingsvanskar, men den gongen det skjer er det viktig å vere der.
Pauline og Vikinghjarte
Me sjekkar kvaliteten på all råmjølk ved hjelp av eit colostrumeter. Dette måler tettheten i mjølka, som er eit uttrykk for innhaldet av immunstoff. Ved å gjere dette kan me fryse ned råmjølk frå kyr som har god råmjølkskvalitet og ha på lager dersom det kjem ei ku seinare som har dårlegare kvalitet på råmjølka eller er sjuk eller dør slik at den nyfødde kalven ikkje kan få råmjølk av god kvalitet. Kviger kan gjerne ha litt dårlegare kvalitet enn ei ku som har hatt fleire kalvar. Fordelen no når me har fått fleire kalvar samstundes og me sjekker kvaliteten på råmjølka er at me brukar den beste råmjølka til kalvane. Dei første mjølkingane (måla) etter kalvinga skal ikkje kyrne mjølkast tomme. Dersom dei blir mjølka tomme er det større fare for mjølkefeber (hypokalsemi). Sjølve kalvinga er ei stor påkjenning på kua i tillegg til at mange prosessar i kroppen settast i gong. Mjølkemengda aukar raskt, og det resulterer i eit stort kalsiumtap for kua. Råmjølka inneheld meir kalsium enn vanleg søtmjølk og kroppen må difor skaffe meir kalsium kjapt for å produsere mjølk. Det blir bl.a. mobilisert kalsium frå skjelettet ved at overføringa av kalsium frå beinvev til blod aukar, samstundes som den aktive absorpsjonen av kalsium frå tarm aukar. Prosessen som set i gong alt dette er styrt av ein del hormon og enzym og i verste fall kan det ta opp til 7 dagarfør kua klarer å respondere heilt. Når kua utvikler mjølkefeber vert ho bl.a. slapp og ligg nede, vil ikkje reise seg og vert kald på øyrer og kryss. Kyra vert slapp og klarar ikkje å reise seg fordi kalsium frå blodet har blitt brukt til produksjon av mjølk. Det er viktig med rask behandling (Calsium i blodet) elles kan ho dø. 273 hadde mjølkefeber i fjor, så risikoen er der for at ho kan få det i år og. Faren er ikkje over enno, då ein stor del av tilfella kjem frå 2 dagar før kalving til 7 dagar etter kalving. Har dei først fått mjølkefeber eit år er faren større for at dei kan få det att ved neste kalving. Det er viktig å førebygge mot mjølkefeber med bl.a. korrekt fôring og tilvenning til fôr og miljø. I tillegg fins det ulike tilskot ein kan gi i forkant av kalvinga, dette vert gjerne gitt dersom ei ku har hatt mjølkefeber ved tidlegare kalving. Risikoen for å utvikle mjølkefeber aukar ved auka tal på kalvingar, spesielt frå fjerde kalving og oppover. I tillegg er feite kyr mest utsett for å utvikle mjølkefeber.
Hans og Vikinghjarte.
"Me vil vere med på bilete."
Søndagen gjekk dagen til fjøsstell og hente inn fleire kviger. Me brukar mykje tid i lag med dyra, noko som er svært viktig. Skal ein drive med dyr er ein av dei viktigaste jobbane å få dei trygge og tillitsfulle. Difor brukar me lang tid i fjøsen, og brukar god tid i mjølkestallen og kosar og pratar med dei. Mange av dei går ikkje ut av "båsen" i stallen før dei har fått litt kos og kjærteikn. Dei står og ventar på at ein skal kome bort og klappe på dei og prate med dei. Når me hentar dei på beitet kan me stå ved grinda i eine enden på beitet og berre kalle på dei så kjem dei springande ein etter ein heimover. Det er svært sjeldan me må trakke langt bortover beitet for å få dei heim. Det er kjekt når ein ser resultat frå alt arbeidet ein legg ned. Og samstundes gjer det arbeidet enklare, men ikkje minst trivelegare både for dyra og for oss.
Kvigene besøker me på beitet minimum annakvar dag for å sjå til dei, prate med dei, kose med dei og ta med litt mjøl. Når me skal ha dei heim treng me berre mjøl for å få dei til å krysse der strengen har vore. Mange krysser utan og måtte ha mjøl, men enkelte er litt skeptiske til å krysse for dei er usikre på om det fortsatt er straum der. Så snart dei oppdagar at det ikkje er straum trippar dei fint heimover utan at dei treng noko meir mjøl. Dei går som regel roleg over på nytt beite eller heimover og inn i fjøsen. Det gjer at me treng ikkje vere meir enn oss to, og enkelte gongar Jan Magne åleine, for å hente dei heim eller bytte beite.
Ingen kommentarer:
Legg inn en kommentar